Θυμάσαι όταν συμπλήρωσες το προφίλ σου στα social media για να πας τη ‘μπάρα ολοκλήρωσης’ στο 100%, ή όταν μάζευες πόντους στο supermarket για να πάρεις δωροεπιταγές; Όταν πήρες δώρο ένα ρόφημα μετά από έναν αριθμό αγορών σε μία καφετέρια όπως τα Starbucks; Όλα αυτά, και πολλά ακόμα, είναι παραδείγματα της παιχνιδοποίησης (gamification) στη ζωή μας.
Τι είναι η παιχνιδοποίηση?
Παιχνιδοποίηση (gamification) είναι η χρήση στοιχείων και μηχανισμών από παιχνίδια για τον εμπλουτισμό εμπειριών που δεν είναι όντως παιχνίδια. Ο στόχος είναι η παρακίνηση της συμμετοχής, της ενασχόλησης, και της αφοσίωσης στον χρήστη, χρησιμοποιώντας τις δοκιμασμένες και βασισμένες-σε-δεδομένα τεχνικές που χρησιμοποιούν οι σχεδιαστές παιχνιδιών. Τέτοιες τεχνικές περιλαμβάνουν πόντους, πίνακες κατάταξης, επιτεύγματα και μετάλλια, και πολλά παραπάνω.
Υπάρχει τεράστια συσχέτιση ανάμεσα στην παιχνιδοποίηση και τη μάθηση. Παρ’ όλο που η παιχνιδοποίηση έχει χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση διαφόρων τύπων εμπειριών, η κύρια χρήση της είναι σε καταστάσεις εκπαίδευσης και μάθησης. Από τυπικές μαθητικές αίθουσες μέχρι επιχειρηματικά περιβάλλοντα, η παιχνιδοποίηση διαδικασιών μάθησης έχει φέρει απίστευτα αποτελέσματα.
Η παιχνιδοποίηση δεν πρέπει να μπερδεύεται με τη χρήση πραγματικών παιχνιδιών για μάθηση. Αντί για τη δημιουργία ενός παιχνιδιού για τη διδασκαλία ενός αντικειμένου, περισσότερο έχει να κάνει με την ενίσχυση ή την ελαφριά τροποποίηση μίας υπαρκτής εμπειρίας. Συνήθως, δεν δημιουργείται κάτι καινούριο.
Μηχανισμοί Παιχνιδοποίησης
Υπάρχουν διάφορα στοιχεία, με πηγή τα παιχνίδια, που χρησιμοποιούνται στην παιχνιδοποίηση. Πόντοι, Επίπεδα (εμπειρία), Αποστολές (ατομικές ή ομαδικές), Επιτεύγματα/Μετάλλια, Πίνακες Κατάταξης, Ξεκλειδώματα, Quiz, Διαγράμματα Προόδου, είναι κάποια από τα πιο σημαντικά, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα που δεν αναφέρονται σε αυτή τη λίστα.
Τα στοιχεία αυτά βασίζονται στους μηχανισμούς που προωθούν τη συμμετοχή και ενασχόληση σε τέτοιες εμπειρίες. Παρατήρησε πώς κάποιες από αυτές είναι σημαντικοί παράγοντες για κάθε μάθηση.
Άμεση ανατροφοδότηση (feedback)
Μία παιχνιδοποιημένη εμπειρία μάθησης συνήθως παρέχει άμεση ανατροφοδότηση στον χρήστη, ώστε να ξέρει τι κάνει σωστά και τι λάθος. Αυτό δημιουργεί καλύτερη καμπύλη μάθησης και αυξημένη αυτοπεποίθηση, συνεπώς αυξάνοντας την ενασχόληση, καθώς και τα αποτελέσματα.
Ανταγωνισμός
Οι άνθρωποι είναι ανταγωνιστικά όντα από τη φύση τους, και όταν ανταγωνιστικά στοιχεία, όπως πίνακες κατάταξης, χρησιμοποιούνται με μέτρο, οι μαθητές τείνουν να επιδεικνύουν αυξημένη κινητοποίηση. Απλά φαντάσου φιλικό ανταγωνισμό, καθώς το αντίθετο μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην εμπειρία.
Συνεργασία
Στοιχεία παιχνιδοποίησης μπορούν να αγγίξουν μία ακόμα σημαντική δύναμη, αυτή της συνεργασίας. Οι άνθρωποι πετυχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα σε ομάδες, και όταν αυτό επιβάλλεται ελαφρώς κατά τη διάρκεια μίας εμπειρίας, μέσω ομαδικών αποστολών για παράδειγμα, τα αποτελέσματα είναι τρομερά.
Κοινότητα
Ακόμα και όταν αναφερόμαστε σε ατομικές εμπειρίες, η παιχνιδοποίηση μπορεί να δημιουργήσει μία κοινότητα για να δώσει αξία και σημασία σε προσωπικά επιτεύγματα. Το να κερδίζεις διάφορα μετάλλια, ή το να βλέπεις τον εαυτό σου ψηλά σε έναν πίνακα κατάταξης, περιέχουν σημασία επειδή άλλοι καταλαβαίνουν την αξία τους.
Αίσθηση επιτεύγματος
Η αίσθηση επιτεύγματος είναι τεράστιος παράγοντας της παιχνιδοποίησης, και συνεπώς είναι ο κύριος στόχος των περισσότερων στοιχείων της. Οι πόντοι χρησιμοποιούνται βραχυπρόθεσμα, τα μετάλλια, τα ξεκλειδώματα και τα επίπεδα για μακροπρόθεσμα. Χάρη σε αυτά, οι περισσότεροι μαθητές επιστρέφουν στη διαδικασία για να πετύχουν κάτι ακόμα. Σε αυτή την περίπτωση, το ‘εθιστικό’ στοιχείο των παιχνιδιών συνδυάζεται με μία παραγωγική εμπειρία.
Στόχοι
Το να κυνηγάς τον μακροπρόθεσμο στόχο σου για πολύ καιρό μπορεί να γίνει αποκαρδιωτικό. Η παιχνιδοποίηση μέσω αποστολών ή προκλήσεων δίνει σκοπό στους χρήστες μέσω βραχυπρόθεσμων στόχων, ενώ διατηρείται η κίνηση προς την επίτευξη των μακροπρόθεσμων.
Ανταμοιβή καλών συνηθειών
Ένα αναπόσπαστο κομμάτι της δημιουργίας και διατήρησης νέων συνηθειών είναι η ανταμοιβή. Μέσω της παιχνιδοποίησης, ο μαθητής ανταμείβεται όποτε κάνει αυτά που πρέπει. Όσο μεγαλύτερη η ανταμοιβή, τόσο πιο θετικό το συναίσθημα.
Εξερεύνηση
Οι άνθρωποι λατρεύουν να έχουν τον έλεγχο, και επίσης τρελαίνονται να εξερευνούν, βιώνοντας ενθουσιασμό στη διαδικασία. Σε συνδυασμό με ένα “χάρτη”, ώστε να μην χαθούν, μία παιχνιδοποιημένη εμπειρία μπορεί να το αγγίξει αυτό καλύτερα από οτιδήποτε. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που παιχνίδια σαν το World of Warcraft έχουν κάνει τέτοια επιτυχία.
Ασφαλές περιβάλλον
Η παιχνιδοποίηση προσφέρει δομημένες και διασκεδαστικές εμπειρίες που χτίζουν αυτοπεποίθηση στο μαθητή. Ειδικά στη μάθηση ενηλίκων, ο φόβος της αποτυχίας μπορεί να γίνει παραλυτικός. Παρέχοντας ένα ασφαλές περιβάλλον για μάθηση, η παιχνιδοποίηση ενισχύει όσο περισσότερο γίνεται την αφοσίωση στο πρόγραμμα.
Επανάληψη σε αυξανόμενα διαστήματα και άλλες τεχνικές μάθησης
Οι περισσότερες παιχνιδοποιημένες εμπειρίες εισάγουν βασικές τεχνικές μάθησης, όπως είναι η επανάληψη σε αυξανόμενα διαστήματα. Χρησιμοποιώντας ενημερώσεις και ξεκλειδώματα, διαβεβαιώνεται η χρήση τέτοιων βασικών τεχνικών, περαιτέρω ενισχύοντας τη διατήρηση και την αυτοπεποίθηση.
Γιατί αυτό νοιάζει ΕΣΕΝΑ?
Τώρα, μαντεύω ότι οι περισσότεροι που διαβάζετε αυτό το άρθρο δεν χτίζετε εμπειρίες μάθησης για άλλους, αλλά είστε εδώ για να μάθετε πώς να μαθαίνετε οι ίδιοι. Παρ’ όλα αυτά, η παιχνιδοποίηση είναι εξίσου σημαντική για εσένα. Όπως είδαμε, η παιχνιδοποίηση είναι μία διαδικασία που χρησιμοποιεί τεχνικές για να προωθήσει την ενασχόληση και την αφοσίωση. Γιατί να μην το εκμεταλλευτείς αυτό για εσένα;
Πώς να χρησιμοποιήσεις την παιχνιδοποίηση
Κυνήγησε παιχνιδοποιημένες εμπειρίες
Ο κύριος τρόπος να χρησιμοποιήσεις τη νεοαποκτηθείσα κατανόηση σου για τη παιχνιδοποίηση είναι να κυνηγήσεις εφαρμογές και εμπειρίες που την έχουν ήδη ενσωματωμένη. Αν μία εμπειρία είναι χτισμένη για να σε κρατάει αφοσιωμένο, τότε πρέπει να το εκμεταλλευτείς.
Αν θέλεις να μάθεις μία γλώσσα, μην πιάσεις ένα βαρετό βιβλίο. Αντίθετα, χρησιμοποίησε το Duolingo, ένα από τα κορυφαία παραδείγματα παιχνιδοποίησης που υπάρχουν. Αν θέλεις να μάθεις να προγραμματίζεις, ξανά, μην αρχίσεις με βαρετά βιβλία ή διαλέξεις. Αντίθετα, πήγαινε στο Codecademy, ακόμα μία εκπληκτική εμπειρία παιχνιδοποίησης, και δες πού θα σε βγάλει. Αν θέλεις να ξεσκονίσεις τα μαθηματικά σου, πήγαινε πάρε ένα μετάλλιο στο Khan Academy, και μην πιάσεις το παλιό σου βιβλίο Άλγεβρας.
Ενσωμάτωσε στοιχεία παιχνιδοποίησης στη μάθηση σου
Μπορεί να έχεις ήδη μία διαδικασία για τη μάθηση σου που να μην θες να αλλάξεις. Σε αυτή την περίπτωση, δανείσου κάποια στοιχεία από την παιχνιδοποίηση και ενσωμάτωσε τα. Για παράδειγμα, αντάμειψε τον εαυτό σου μετά από επιτυχημένη εξάσκηση, ή μάζεψε “πόντους” με βάση το διάρκεια και την αποδοτικότητα της μελέτης σου, οδεύοντας προς μία μεγαλύτερη ανταμοιβή μετά από κάποιο στόχο. Χτίσε συστήματα άμεσης ανατροφοδότησης, π.χ. μέσω αυτο-καταγραφής, και/ή συνδέσου με ομότιμους ή έναν μέντορα για να εισάγεις ανταγωνισμό, συνεργασία, καi ‘λογοδοσία’ στη διαδικασία σου.
Παιχνιδοποίηση με άλλους
Η παιχνιδοποίηση είναι ένα φανταστικό εργαλείο για τη μάθηση και την εκπαίδευση, και χρησιμοποιείται από εταιρείες και εκπαιδευτικούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Όμως, υπάρχουν πολλά άλλα, συνήθως μικρότερης κλίμακας, μαθησιακά περιβάλλοντας συνεργασίας.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από γονείς τόσο προς τους ίδιους όσο και προς τα παιδιά τους, χτίζοντας πρακτικά ένα παιχνιδοποιημένο οικοσύστημα μάθησης στο σπίτι. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί από αδέρφια, φίλους, ζευγάρια ή ομάδες που θέλουν να μάθουν και να δουλέψουν μαζί.
Για παράδειγμα, θέστε κοινούς στόχους ο ένας με τον άλλον, και δημιουργήστε ένα απλό σύστημα πόντων με ανταμοιβές σε διάφορα σημεία. Διαφορετικά, καρφίτσωσε έναν πίνακα κατάταξης στον τοίχο ή online, και καταγράφετε εκεί την πρόοδο του κάθε μέλους. Ο νικητής κερδίζει κάποιο βραβείο, καθώς και το δικαίωμα να καυχιέται!
Αν ανήκεις σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες, προσπάθησε να εντοπίσεις περιοχές της ζωής σου που θα μπορούσε να ενσωματώσεις τη παιχνιδοποίηση για σένα και για άλλους. Ενισχύοντας τη διαδικασία σου με οποιαδήποτε από τις παραπάνω τεχνικές, εσύ και τα άλλα μέλη θα βιώσετε ενισχυμένη κινητοποίηση, αυξημένα αποτελέσματα, και, απλά, θα διασκεδάζετε πολύ περισσότερο ενώ μαθαίνετε!
Συμπέρασμα
Η παιχνιδοποίηση αλλάζει αυτή τη στιγμή τον τρόπο που εταιρείες και εκπαιδευτικοί χτίζουν εμπειρίες που προωθούν τη συμμετοχή, την ενασχόληση, και την αφοσίωση. Το πετυχαίνει αυτό εκμεταλλευόμενη τις βαθιές επιθυμίες μας για επιτεύγματα, ανατροφοδότηση, ανταγωνισμό, κοινότητα, και ανταμοιβή.
Για εσένα, σαν μαθητή, αυτό είναι καταπληκτικά νέα. Χρησιμοποίησε τη δουλεία που έχουν ρίξει άλλοι για να χτίσουν τέτοιες εμπειρίες για να λάβεις τα αποτελέσματα για τον εαυτό σου. Αν μπορείς να το μοιραστείς αυτό και με άλλους, ακόμα καλύτερα!
Έκκληση για Δράση
Αν απόλαυσες αυτό το άρθρο, μοιράσου το με τους φίλους σου. Επίσης, θα ήθελα πολύ να μάθω τυχόν σκέψεις και/ή ερωτήσεις που έχεις για την παιχνιδοποίηση, ή οτιδήποτε άλλο. Κάνε post στο Facebook group ή επικοινώνησε απευθείας μαζί μου!
